İnsanların amel ve eylemlerine sahip oldukları inançları yön verir. Allah inancına sahip olarak İslam’ı benimseyen, vahyin ve peygamberin öğretilerini kendine rehber kabul eden bir kişi ibadetinden muamelatına, beşeri ilişkilerinden sosyal münasebetlerine varıncaya kadar tüm eylemlerinde Allah’ın rızasını gözeterek hareket eder. Kimse görmese de Allah görür düşüncesinin tezahürü olan “ihsan” anlayış ve ahlakı eylemlerinin belirleyicisi olur.
İnanan bir insan davranışlarında Allah’ın rızasını kazanarak ebedi saadeti elde etmek için çalışır. İnanmayan, Allah’a şirk koşan kimse ise hesap gününü dikkate almadığından iman nimetinden yoksun olduğundan davranışlarını dünyevi menfaat elde etmek uğrunda yapar. Yaptığı işlerin dünyada kendisi için bir değeri olsa da ahirette hiçbir faydası olamayacaktır. Amellerine Allah tarafından hiçbir değer verilmeyecektir. Hz. Peygamber’in hadisinde de bu hususa işaret edilmiştir: “Kıyamet gününde şişman ve iri cüsseli nice adamlar gelir ki Allah katında sivri sineğin kanadı kadar ağırlığı yoktur. (İsterseniz) ‘Biz kıyamet gününde onların amellerine değer vermeyeceğiz’ âyetini okuyunuz” (Buhârî, “Tefsîr”, 18/6).
Ziyana uğrayanlar
Allah (cc) amelleri bakımından ziyana uğrayanları Kur’an-ı Kerimde şöyle bildirmiştir:
“De ki: "Size, iş ve davranışları bakımından en çok ziyana uğrayanları bildirelim mi?ﾠ
Onlar, iyi yaptıklarını sandıkları halde, dünya hayatında çabaları boşa giden kimselerdir.
ﾠİşte onlar, rablerinin âyetlerini ve O’na kavuşmayı inkâr eden, bu yüzden amelleri boşa gitmiş olanlardır; bu sebeple biz kıyamet gününde onların (dünyadaki) amellerine değer vermeyiz.
ﾠİnkâr etmeleri, âyetlerimi ve resullerimi alaya almaları sebebiyle işte onların cezası cehennemdir.” (Kehf 18/ 103-106)
Ayetlerde de belirtildiği gibi birtakım insanlar vaktiyle dünyada çalışmışlar, iş yapmışlar, ibadet etmişler, fakat iyi yapıyoruz zannederek iman etmediklerinden bütün amelleri ve gayretleri boşa çıkmış, boşuna zahmet ve sıkıntı çekerek hesap gününde zillete düşmüşlerdir. Bunun sonucunu da rabbimiz şöyle haber vermiştir;
“O gün birtakım yüzler zelildir, durmadan çalışır, (fakat boşuna) yorulur, kızgın ateşe girer.” (Gâşiye 88/3- 4)
Hesap gününde amellerimizin boşa gitmemesi, ziyanda olmamak temenni ve duası ile …